η εννοια του οικολογικου αποτυπωματος

Η εννοια του Οικολογικου Αποτυπωματος

Η έννοια «οικολογικό αποτύπωμα» αναφέρεται στην έκταση παραγωγικής γης, πόσιμου νερού και θάλασσας που είναι απαραίτητα για την κάλυψη των καθημερινών αναγκών σε τροφη, ενέργεια, νερό και πρωτες υλες συνυπολογίζοντας τις εκπομπές ρύπων και την έκταση που χρειάζεται για την απόθεση των απορριμμάτων.

H ικανότητα της Γης να παράγει τα φυσικά αποθέματα που χρειάζεται ένας άνθρωπος για να ζήσει υπολογίζεται αν διαιρέσει κανείς τα 113 δισεκατομμύρια στρέμματα παραγωγικής (βιολογικά) έκτασης σε ολόκληρο τον κόσμο με το σύνολο του παγκόσμιου πληθυσμού (6,15 δισεκατομμύρια). Με βάση αυτόν τον υπολογισμό, για να επιτευχθεί ισορροπία ανάμεσα στην παραγωγική ικανότητα του πλανήτη και τις απαιτήσεις των κατοίκων του, το οικολογικό αποτύπωμα για κάθε άνθρωπο που ζει πάνω στη γη δεν θα πρέπει να ξεπερνά τα 18 στρέμματα γης, γεγονός που συμβαίνει μόνο σε ελάχιστες, εξαιρετικά φτωχές, χώρες κυρίως της Αφρικής και της Ασίας.

Ολόκληρος ο πλανήτης φαίνεται, σύμφωνα με το WWF, να έχει χάσει προ πολλού την ισορροπία του: συνολικά, οι κάτοικοί του καταναλώνουν 20% περισσότερους φυσικούς πόρους απ' όσους μπορεί η γη να παράγει. H ζήτηση σε φυσικά αποθέματα έχει αυξηθεί κατά 70% από το 1970 έως το 2000. Σ' αυτή τη ζήτηση το φυσικό περιβάλλον αδυνατεί να ανταποκριθεί, γι' αυτό ο παγκόσμιος πληθυσμός έμβιων όντων της στεριάς, των γλυκών νερών και της θάλασσας έχει μειωθεί κατά 40% στο χρονικό διάστημα από το 1970 έως το 2000 και η τάση αυτή συνεχίζεται αμείωτη.

Ο κάτοικος των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων απαιτεί περίπου 100 στρέμματα, των Ηνωμένων Πολιτειών ή του Κουβέιτ περίπου 95, ο Αυστραλός 77, ο Φινλανδός 70, ο Ιρλανδός 62, ο Ισπανός 48, ο Νιγηριανός ή ο Ινδονήσιος 12, ενώ ένας κάτοικος του Μπανγκλαντές ή του Νεπάλ μόλις 6.

Ο τρόπος ζωής της Ευρώπης των 25 θα απαιτούσε 2,5 πλανήτες για να συντηρηθεί εάν υιοθετούνταν από όλους τους κατοίκους της γης, ενώ αντίστοιχα ο αμερικάνικος τρόπος ζωής θα απαιτούσε 5 πλανήτες. Η παγκόσμια ισορροπία έχει επομένως διαταραχτεί και αυτό γίνεται εμφανές με φαινόμενα όπως η υπερθέρμανση του πλανήτη και οι κλιματικές αλλαγές, η εξαφάνιση των δασών και η ερημοποίηση. Πρωτοβουλίες όπως το «Ζώντας με έναν πλανήτη» είναι εξαιρετικά σημαντικές, ώστε να γίνει κατανοητό πως ο σύγχρονος τρόπος ζωής μπορεί να διαμορφωθεί έτσι ώστε να μην υποβαθμίζεται το περιβάλλον. Και σε αυτήν την προσπάθεια τον πρώτο λόγο έχει σαφώς η ανάπτυξη νέων, φιλικών προς το περιβάλλον, τεχνολογιών

Όπως εξηγεί ο δρ Claude Martin, γενικός διευθυντής του WWF International, «ξοδεύουμε το φυσικό κεφάλαιο τόσο γρήγορα που δεν προλαβαίνει να ανανεωθεί. Έχουμε επιβαρυνθεί με ένα δυσβάσταχτο οικολογικό χρέος, το οποίο δεν έχουμε τη δυνατότητα να τακτοποιήσουμε, εκτός αν οι κυβερνήσεις επιβάλουν μέτρα και φροντίσουν ώστε να ξαναβρεθεί

Οσον αφορα την Ελλαδα τωρα, τρεις χώρες σαν την Ελλάδα, με την ίδια πλουτοπαραγωγική δυναμική, και πάλι δεν επαρκούν για να καλύψουν τις απαιτήσεις των Ελλήνων, οι οποίοι καταναλώνουν τα φυσικά αποθέματα της χώρας εξαιρετικά σπάταλα.

Στην Ελλάδα, οι απαιτήσεις σε φυσικά αποθέματα καλλιεργούμενες εκτάσεις, νερό, δάση κλπ. είναι 3,3 φορές μεγαλύτερες από αυτές που μπορεί να σηκώσει το φυσικό περιβάλλον. Ο πλανήτης ολόκληρος αποστραγγίζει τα φυσικά του αποθέματα σε βαθμό εξαιρετικά επικίνδυνο για την ύπαρξή του, όπως τονίζεται σε έκθεση του Παγκόσμιου Ταμείου για τη Φύση - WWF για την κατάσταση του περιβάλλοντος το 2004.

Όμως ένας κάτοικος της Ελλάδας υπολογίζεται ότι έχει ανάγκη από 54 στρέμματα γης προκειμένου να καλύψει τις απαιτήσεις του σε ενέργεια, τροφή, κατοικία και άλλα φυσικά αποθέματα και η πλουτοπαραγωγική δυνατότητα της Ελλάδας μετριέται σε 16 στρέμματα ανά κάτοικο.

H πλουτοπαραγωγική ικανότητα της Ελλάδας μετριέται σε φυσική έκταση που απλώνεται σε περίπου 174 εκατομμύρια στρέμματα588,6 εκατομμύρια στρέμματα φυσικού περιβάλλοντος - στην πραγματικότητα, δηλαδή, χρειαζόμαστε επιπλέον 414,6 εκατομμύρια στρέμματα παραγωγικής γης για να καλύψουμε τη ζήτηση. Ή αλλιώς χρειαζόμαστε μια χώρα με πλουτοπαραγωγική δύναμη 3,3 φορές μεγαλύτερη από τη δική μας. Η ισορροπία ανάμεσα στην κατανάλωση φυσικών αποθεμάτων και την ικανότητα της γης να ανανεώνει τα όσα καταναλώνουμε». (υπολογίζοντας τις καλλιεργούμενες εκτάσεις, τους βοσκοτόπους, τα δάση, τις περιοχές όπου μπορεί κανείς να ψαρέψει, τα φυσικά αποθέματα νερού, κ.λπ.). Σύμφωνα με την έκθεση του WWF, η χώρα μας καταναλώνει φυσικά αποθέματα, τα οποία για να παραχθούν απαιτούν πάνω από

πάνω από 588,6 εκατομμύρια στρέμματα φυσικού περιβάλλοντος - στην πραγματικότητα, δηλαδή, χρειαζόμαστε επιπλέον 414,6 εκατομμύρια στρέμματα παραγωγικής γης για να καλύψουμε τη ζήτηση. Ή αλλιώς χρειαζόμαστε μια χώρα με πλουτοπαραγωγική δύναμη 3,3 φορές μεγαλύτερη από τη δική μας. Η ισορροπία ανάμεσα στην κατανάλωση φυσικών αποθεμάτων και την ικανότητα της γης να ανανεώνει τα όσα καταναλώνουμε».